Denizkızı’nın Denizaltı Günlüğü
Proje Tanıtım ve Bilgilendirme Dokümanı
Deniz, insana yalnızca yaşam değil, aynı zamanda hafıza sunar. Her dalga, kıyıya taşıdığı atıkla aslında bir hikâye anlatır: Bizim tüketim alışkanlıklarımızı, yaşam biçimlerimizi, denizle olan ilişkimizi… Ancak çoğu zaman, gözlerimizin göremediği derinliklerde bu hikâyeler sessizce birikir.
“Denizkızı’nın Denizaltı Günlüğü” projesi, görünmeyeni görünür kılmak için doğdu. Türkiye’nin dört denizinden seçilecek 12 koyda, serbest dalış ve snorkel yardımıyla (kıyıda, güvenlik açısından 3–4 metreyi geçmeyen derinliklerde) deniz tabanı taranacak. Yarım saat ile bir saatlik dalışlarda çıkarılan atıklar kıyıya taşınacak, kategorilerine ayrılacak, kaydedilecek ve fotoğraflanacak. Böylece yalnızca bir temizlik değil; aynı zamanda bilimsel bir araştırma, kültürel bir okuma ve toplumsal bir hafıza çalışması yapılmış olacak.
Bilimsel Çerçeve
Çıkarılan atıklar,türlerine göre sınıflandırılacak (plastik, metal, cam, balıkçı ağı vb.), miktarları kaydedilecek ve istatistiksel veri seti oluşturulacaktır. Böylece bölgesel ve mevsimsel farklılıklar gözlemlenecektir.
Atıkların türleri, bölgelerin kültürel alışkanlıkları, tüketim biçimleri ve ekonomik faaliyetleri hakkında ipuçları verecektir. Örneğin Karadeniz’de balıkçılıkla ilgili ağ ve ekipman atıkları yoğun çıkarken, Akdeniz’de turizm kaynaklı plastikler öne çıkacaktır. Bu farklılıklar, toplumların denizle ilişkisini anlamamız için yeni bir pencere açacaktır.
Proje, yalnızca bir çevre hareketi değil, aynı zamanda bilimsel bir araştırma altyapısıdır. Toplanan veriler, üniversite öğrencileri için tez ve makale çalışmalarına kaynak teşkil edecek; akademik çevrelerin katılımıyla analiz edilerek uluslararası hakemli dergilerde yayımlanabilecektir. Ayrıca, elde edilen veriler açık veri formatında paylaşılacak ve Türkiye’nin deniz kirliliği haritasına kalıcı katkı sağlayacaktır.
Çalışma Yöntemi
- Her ay bir koy seçilecek ve dalış yapılacak (12 ay – 12 koy).
- 30–60 dakika süren serbest dalış/snorkel çalışmaları, kıyıdan erişilebilen sığ sularda (≤4 m) gerçekleştirilecek.
- Çıkarılan atıklar kıyıya taşınacak, kategori–adet–ağırlık bazında kayıt altına alınacak.
- Gözlem notları ve fotoğraflar sosyolojik bağlamı destekleyecek.
- Toplanan veriler bilimsel olarak analiz edilecek ve belgesel görselleriyle bütünleştirilecek..
İstatistiksel Analiz Planı
Karşılaştırmalı Analiz: Karadeniz ve Akdeniz kıyılarındaki atık türlerinin farklılığı (örneğin, Karadeniz’de balıkçılık ağı vs. Akdeniz’de plastik).
Mevsimsel Değerlendirme: Kış aylarında atık yoğunluğunun azalması, fakat fırtına sonrası belirli atık türlerinde artış göstermesi.
İstatistiksel Yöntemler: ANOVA, Ki-kare, Kruskal-Wallis gibi testlerle bölgeler ve mevsimler arası farkların değerlendirilmesi.
Akademik Katkı
Proje, üniversite öğrencilerinin saha araştırmalarına katılabileceği bir laboratuvar işlevi görecektir. Tezler, makaleler ve konferans sunumları için kullanılacak özgün veri setleri oluşturulacaktır. Akademisyenler ve araştırmacılar projeden çıkan verilerle uluslararası yayın yapabileceklerdir.
Yayın Stratejisi
- Marine Pollution Bulletin, Marine Policy, Journal of the Black Sea/Mediterranean Environment gibi dergilere makale gönderilmesi.
- Politika yapıcılar için kısa politika notları hazırlanması.
- Elde edilen verilerin açık erişim veri tabanlarında paylaşılması.
Beklenen Katkılar
- Çevresel: Deniz tabanının yükünü hafifletmek, deniz çayırlarının korunmasına katkı.
- Sosyolojik/Antropolojik: Atıkların kültürel izlerini ortaya koymak.
- Akademik: Tezler, makaleler, saha çalışmaları için veri sağlamak.
- Toplumsal: Halk ve öğrencilerin katılımıyla farkındalık yaratmak.
- Ekonomik: Temiz deniz → sürdürülebilir turizm, balıkçılık ve su sporları → mavi ekonomiye katkı.
- Medya: 12 ayın sonunda belgesel hazırlanarak kamuoyuna sunmak.
12 Koy – 12 Ay Seçkisi
İstanbul – Tuzla, İstanbul – Adalar (Vordonisi/Heybeliada), Balıkesir – Cunda Adası, Tekirdağ – Şarköy
Trabzon – Sürmene/Of, Rize – Fırtına Deresi ağzı, Sinop – Hamsilos
Muğla – Göcek, İzmir – Çeşme/Alaçatı, Bodrum – Yalıkavak
Mersin – Aydıncık, Antalya – Kaş, Hatay – Samandağ
Sonuç ve Belgesel
“Denizkızı’nın Denizaltı Günlüğü” yalnızca bir temizlik projesi değil; bilimsel, sosyolojik ve kültürel bir araştırma hareketidir. Çıkarılan her bir atık, denizin altındaki görünmeyen yükü hafifletirken, aynı zamanda toplumların denizle kurduğu ilişkinin sessiz bir belgesi olacaktır.
Bu proje; denizlerin korunması, akademik bilgi üretimi, toplumsal farkındalık ve mavi ekonominin sürdürülebilirliği için kalıcı bir katkı sunmayı hedeflemektedir. Ve en önemlisi, bu süreç boyunca biriken tüm görüntüler, bir belgesel haline getirilecektir.
Bu belgesel, Türkiye’nin dört denizinden yükselen bir çağrı olacak: ‘Denizler bizim hafızamızdır, onlara sahip çıkalım.’
Kalbinin keşfedilmemiş Engin denizleri seni bekliyor
Hayatta daha dengeli, değerli ve tatmin olmuş hissetmek ve bir etki yarattığınızı bilmek istiyorsunuz. Ancak bir değişiklik yapmayı düşündüğünüzde nereden başlayacağınızdan emin değilsiniz. “Yanlış” seçim yapmaktan, başarısız olmaktan korkabilir veya başkalarının sizin hakkınızda ne düşüneceği konusunda endişe duyabilirsiniz. Kendinden şüphe etme, kararsızlık, aşırı düşünme ve bunalmışlık ortaya çıkabilir. Kendinizi sıkışmış hissedersiniz… ama bu böyle olmak zorunda değildir.